İçeriğe geç
Anasayfa » ÇOCUKLARIMIZI EV KAZALARINDAN KORUYALIM

ÇOCUKLARIMIZI EV KAZALARINDAN KORUYALIM

Dünya Sağlık Örgütü kazayı; bir insan vücudunun aniden fizyolojik tolerans eşiğini aşan miktarda enerjiye maruz kaldığında ortaya çıkan fiziksel hasar olarak tanımlar. Daha basit bir deyişle kaza, önlenebilir nedenlere bağlı oluşan ve kötü sonuçlanan olaylardır. Yaralanmalar ciddi birer halk sağlığı problemidir. Avrupa Birliği’ne üye 27 ülke genelinde yaralanmalar çocuklarda bir numaralı ölüm nedenidir. Yaralanmaların {e0a8e66316dc8f5d591ba55bcacf7338a4d87a0882161bf818f1807d6da55e8f}80’i en az tahmin ettiğimiz yerlerde: Evde, okulda, boş zaman ve spor etkinlikleri esnasında meydana gelmektedir.

Gerçekten de ev içi ve etrafındaki kazalar, tüm dünyada 5 yaş altı çocuklarda, önlenebilir ölüm ve ciddi hastalık ve sakatlıkların ana nedenlerinden biridir. Çocuklarımız yetişkinlerin ihtiyaçlarına göre inşa edilmiş ve çok az kontrolleri olan bir dünyada yaşadıkları için kazalara çok açıktır. Ev, özellikle 5 yaşından küçük çocukların neredeyse günün 24 saatini içinde geçirdikleri temel yaşam alanıdır, bu nedenle de onlar için keşfedilecek pek çok şeyin olduğu yerdir. Çocuklar tehlikelerin bilincinde olmamaları, bulma-öğrenme konusunda meraklı olmaları, çevresel risklere duyarlı ve açık olmaları nedeniyle ev kazalarına sıklıkla maruz kalırlar. Özellikle 1 yaşından küçük çocuklarda boğulma ve tıkanma nedeniyle yaralanma ve buna bağlı ölümler, 1-14 yaş arasında ise düşme ve yanıklar sık görülür. Şimdi ev kazalarından ve bu kazların olmaması için evlerimizde alabileceğimiz basit önlemlerden bahsedelim.

Boğulmalar

Boğulma, bir canlının havasızlık nedeniyle ölmesidir. Boğulma denince akla ilk gelen, suda boğulma olmakla birlikte; yabancı cisimlerle hava yolunun içeriden tıkanması veya soluk borusunun dışarıdan sıkışmasına bağlı havasız kalma sonucu boğulma ve özellikle bebeklerde yanlış yatış ve duruş sebebiyle de boğulmalar görülebilir.

Bilinenin aksine suda boğulma için çok büyük su birikintilerinin olması gerekmez, özellikle küçük çocuklar evlerimizdeki su dolu küvet, klozet ve kova gibi yerlerde kolaylıkla boğulabilirler. Suda boğulma ile çocuğun akciğerlerine hava yerine su dolar, çocuk oksijensiz kalır ve bu durum kısa sürede çocuğun ölümüne neden olabilir.

Suda boğulmaya karşı alınabilecek önlemler

Evlerimizde banyo ve tuvaletlerin kapısını kapalı tutmak, tuvalet klozet kapaklarını her kullanım sonrası kapatmak, bebeği/çocuğu su dolu küvet veya temizlik kovası gibi herhangi bir su dolu kap ile yalnız bırakmamak alınabilecek en basit önlemlerdir.

Havasız kalmaya bağlı boğulma neden olur?

Her pazar alışverişinden sonra evlerimize giren plastik poşetler, çöp torbaları ve kâğıt ambalajlarla oynarken onları kafalarına geçirmeleri sonucu, çocuklar havasız kalıp boğulabilirler. Çocuğun boynunun etrafına dolanıp, soluk borusunun sıkışıp kapanmasına neden olabilecek her türlü ip ve benzeri eşya, boğulmaya neden olabilir. Bebeklerin boyun kısmı bağcıklı, kurdeleli kıyafetleri, boyun kısmı bağlanan mama önlükleri, kolye, zincirli emzikler, bunun dışına ev içinde çocuğun ulaşabileceği perde kordonları, elektrik kabloları gibi eşyalar bunlar arasında sayılabilir. Çocuklar; beşik, merdiven korkulukları, balkon demirlerinden gövdelerini geçirip başı asılı halde kalabilirler, bu durumda da soluk borusuna baskıyla boğulabilirler.

Poşet gibi tüm malzemelerin çocukların ulaşamayacakları yerlerde saklanması ve gerekli değilse evde bulundurulmaması, çocuğun boynu etrafına dolanma ihtimali olan hiç bir kıyafet ve eşyanın kullanılmaması, evde elektrik kablosu gibi eşyaların duvara monte edilmesi/saklanması ve her türlü korkuluklarda aralıkların 6 cm’den geniş olmamasının sağlanması bu tür kazaların engellenmesine yardımcı olacaktır.

Yanlış yatış ve duruş nedeniyle boğulma nasıl gerçekleşir?

Bebekler gevşek yatak çarşaflarının üstlerine dolanmasıyla, yumuşak yastık ve yatağa koyulan oyuncakların soluk borusu üzerine kapanmasıyla ve yatak ile karyola arası boşluğa düşüp sıkışmayla da boğulabilirler. Bu nedenle karyola ile yatağın birbirine uygun olması, çarşafın gergin bir şekilde sabitlenmesi ve yatak içine oyuncak vb. koyulmaması gerekir. Yetişkin yataklarında yatırılan bebeklerin yetişkinlerin arasında/altında kalıp boğulma riski olduğundan, bebeklerin kendi beşiklerinde yatırılmaları önerilmektedir.

Yabancı cisimlerle boğulma nasıl önlenebilir?

Her türlü kuruyemiş ve patlak balon gibi küçük oyuncak parçaları çocuklarda soluk borusuna kaçıp boğulmaya neden olabilir. Bu durumda çocuğun aniden morardığı, soluk alamadığı görülür ve çocuk yabancı cismi atmaya çalışmak için öksürmeye başlar. Soluk borusuna kaçan yabancı cisimler, genel anestezi altında, bronkoskopi denilen ışıklı özel aletler ile çıkarılabilirler. Fakat bu yabancı cisimler çocuğun soluk borusunu tamamen tıkayacak kadar büyükse, bir sağlık merkezine ulaştırılamadan çocuğun kaybedilebileceği unutulmamalıdır.

Çocukların yutma ve çiğneme kabiliyetine uygun besinlerin hazırlanıp yedirilmesi, yemek yerken koşma/gülme/oynama gibi aktivitelerden kaçınılması, çocuğun yaşına uygun oyuncakların seçilmesi ve 5 yaşından önce kuruyemiş yedirilmemesi bu tür yaralanmaların önlenmesi için gereklidir.

Düşmeler

Sürekli büyüyen-gelişen, vücut koordinasyonları ve motor becerileri yeterli olmayan çocuklar her zaman yetişkinleri taklit etmek ister ve hiçbir şeyden korkmazlar. Sağa, sola bile dönemeyen yeni doğan bebeğiniz el-kol ve bacak hareketleriyle bezini değiştirdiğiniz koltuktan veya ana kucağından düşebilir. Boyu beşik korkuluğuna yetişmeyen bebeğiniz, beşikteki oyuncakların üzerine tırmanıp beşikten aşağıya düşebilir. Yürümeye başlayan bebekler halı kenarı gibi yerlere takılıp veya ıslak zeminlerde kayıp düşebilirler. Pencereler, merdivenler ve balkonlar düşmenin sık yaşandığı mekânlardır.

Çocukları düşmelerden korumak için hangi önlemler alınmalıdır?

Bebekleri yüksek yerlerde asla yalnız bırakmamak gerekir, beşiklerin içine de üzerine tırmanabilecekleri oyuncak vb. bırakılmamalıdır. Yürüteçlerin güvenli olmadığı unutulmamalı, yürümeye başlayan çocuğun dolaştığı yerlerde ayağına takılabilecek şeyler bulunmamasına dikkat edilmeli ve sivri kenarlı ev eşyalarının kenarlarına köşe koruyucuları geçirilmelidir. Çocuğun tırmanıp, çekip üzerine düşürebileceği lambader gibi eşyaları evde bulundurmamak, dolapları duvara sabitlemek, televizyonları duvara sabitlemek veya önüne koruyucu set yapmak, merdiven üst ve alt kısmına koruyucu kapı takmak ve balkonları-pencereleri kapalı tutmak çocuklarda düşmeyi ve buna bağlı yaralanmaları önlemek için faydalıdır.

Yanıklar

Evlerimizde eşya/giysilerin yanmasına bağlı alev yanıklarına, kaynar su/süt gibi sıvılara bağlı haşlanmalara, doğal gaz, tüp gazı gibi yanıcı sıvıların patlaması sonucu oluşan flaş yanıklarına, ütü-ızgara gibi sıcak metaller ve sobaya bağlı oluşan temas yanıklarına, elektrik prizleri/kablolarına bağlı elektrik yanıklarına ve güçlü asit/alkalilerle oluşan kimyasal yanıklara sıklıkla rastlamak mümkündür. Evlerimizde çok sayıda yanık etkeni olduğundan çocuklarımızın yanıklardan korunması için de çok dikkatli olunmalıdır. Çocuk yanıklarının {e0a8e66316dc8f5d591ba55bcacf7338a4d87a0882161bf818f1807d6da55e8f}90’dan fazlası ev ortamında gerçekleşmektedir. Çocuklarda en sık haşlanma tipi yanıklar görülür.

Yanıkları önlemek için hangi önlemleri almamız gerekir?

Çocukların ulaşabileceği yerde içinde sıcak su dolu bardak, çaydanlık, su ısıtma cihazı bulundurulmamalıdır, ocağın tezgâh kenarına yakın kısımları kullanılmamalı, tencere/tava sapları tezgâh kenarından uzak tarafa doğru yerleştirilmelidir. Su ısıtmak için kullanılan kettle tezgâh kenarına yakın koyulmamalıdır. Yemek ve biberonları ısıtmak için mikrodalga fırın kullanılmaması da önerilmektedir; mikrodalga fırınlar homojen ısıtma sağlamadıkları için yanıklara neden olabilmektedir.

Çocukların yanlışlıkla yangın çıkarmasına neden olabilecekleri kibrit, çakmak gibi her türlü tehlikeli eşyanın ortamda bırakılmaması önemlidir. Tüm elektrik kablolarının duvara monte edilmesi, gizlenmesi, elektrik prizlerine çocuk koruyucu kapak takılması elektrik yanıklarını önlemek için gereklidir. Temas yanıklarını önlemek için soba gibi sıcak eşyaların etrafına koruyucu bariyer koyulması ve ütü yaparken dikkat edilmesi de önerilmektedir. Aynı zamanda evlere duman dedektörü ve yangın önleyici sistemlerin yerleştirilmesi, alev tipi yanıkların önlenmesi için gereklidir.

Zehirlenmeler

Zehir herhangi bir yolla vücuda alındığında, organizmanın normal faaliyetlerini olumsuz şekilde etkileyen veya ölüme neden olan maddelerdir. Zehirlenme ise zehirli maddenin vücuda alınmasıyla ortaya çıkan belirti ve bulgulardır. Evlerimiz pek çok zehirli maddenin bulunduğu yerlerdir ve bu nedenle çocuklarda zehirlenmeler çok önemli bir halk sağlığı problemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Kullandığımız veya depoladığımız ilaçlar, evimizde kullandığımız her türlü kimyasal, bazen besinler ve sobalı evlerdeki bacanın tıkalı olmasına bağlı soba gazının ev içine dolması gibi pek çok zehirli maddeyi evimizde barındırıyoruz.

Çocuğumuzun zehirlendiğini nasıl anlayabiliriz?

Çocuk ev temizlik ürünleri, ilaçlar, böcek ilacı gibi bir ürünle oynarken veya içerken bulunmuşsa tanı koymak kolaydır. Olaya direkt şahit olan biri olamaması durumunda ise, çocukta görülen bazı bulgular zehirlenmeden şüphelenilmesine yardımcı olur. Çocukta aniden ortaya çıkan ani bilinç değişikliği, kusma, nöbet geçirme, zamansız uyku hali, konuşmada bozulma, yüksek ateş ve ishal bu belirtilerden bazılarıdır.

Zehirlenmeleri önlemek için evde alınabilecek önlemler

Zehirli olduğu bilinen tüm ürünler çocukların ulaşamayacakları kilitli dolaplarda saklanmalıdır. İlaçları çocukların önünde içmemek, ilacın tadının şeker gibi olduğunu söylememek, ilaçları karanlıkta hazırlamamak ve ilacı kendi ölçeğiyle vermek gereklidir. Böcek ilaçları ve fare zehri gibi ürünler çocukların gezdikleri, emekledikleri ve oyun oynadıkları yerlere uygulanmamalıdır. Ayrıca karbon monoksit zehirlenmelerini önlemek için kışa girmeden önce baca temizliği yapılmalı ve mümkünse evlerde “karbon monoksit detektörü” kullanılmalıdır.

Korozif Maddeler

Ev temizlik ürünlerinin bir diğer zararlı etkisi ise bu ürünlerin büyük bir çoğunluğunun korozif özellikte olmasıdır. Korozif madde, canlı dokuya temas halinde kimyasal olarak ciddi zararlar verebilen ya da tamamıyla tahrip edebilen maddelerdir.  Korozif maddeler asit veya alkali özellikteki kimyasallardır. Ev temizliğinde kullandığımız çamaşır suyu, yağ çözücü, kireç çözücü, tuz ruhu, lavabo açıcı, bulaşık makinesi parlatıcısı, pas sökücü, halı temizleyicisi, mermer parlatıcısı gibi ürünler; siğil ilacı, zefiran gibi ilaçlar, saç boyasını açmak için kullanılan hidrojen peroksit ve evlerimizde pek çok yerde kullandığımız disk pilleri korozif özelliktedir.

Korozif özellikteki bu ürünlerin çocukların ulaşabileceği yerlerde bırakılması, su şişesi, kola şişesi, su ısıtıcısı, bardak gibi kaplara koyulması kazalara zemin hazırlar. Çocuk bu ürünleri üzerine, örneğin yüzüne-gözüne, dökebilir ve ciddi yanıklar gelişebilir. Çocuk bu ürünü içerse, ağız içi, gırtlak, yutak, yemek borusu ve mide gibi iç organ yanık yaralanmaları meydana gelebilir. Korozife bağlı iç organ yanıkları ciddi hayati tehlikeye yol açabilir. İç organ yanıkları oluşmuşsa, bunlar iyileşme döneminde darlıklara neden olabilir, darlığa bağlı ciddi beslenme güçlükleri gelişebilir.

Korozif maddelerle yaralanmaları önlemek için alınabilecek önlemler

Tüm ev temizlik ürünleri çocukların göremeyecekleri, ulaşamayacakları, kilitli dolaplarda ve mutlaka kendi kaplarında saklanmalı, asla içecek kaplarına koyulmamalıdır. Ürünü kullanırken asla gözünüzün önünden ayırmamak, çocuğu bu ürünlerle bir an için bile baş başa bırakmamak gereklidir. Evlerde kullanılan disk pilleri alkali korozif içeriğe sahip olduğundan asla ortalıkta bırakılmamalıdır.

Kaynaklar

  1. Ulusal Kaza ve Yaralanmalar Türkiye İstatistikleri 2012 -2014. [http://ukay.thsk.saglik.gov.tr/]
  2. Turan TAltundağ Dündar SYorgancı MYıldırım Z. [The prevention of home accidentsamong children aged 0-6 years]. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg.2010 Nov;16(6):552-7.
  3. Tsoumakas KDousis EMavridi FGremou AMatziou V. Parent’s adherence to children’shome-accidentpreventive measures. Int Nurs Rev. 2009 Sep;56(3):369-74. doi: 10.1111/j.1466-7657.2009.00720.x.
  4. Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik. [http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131211M1-1.htm]