Allah Zülcelâl ve’l-kemâl Teâlâ ve Tekaddes Hazretlerine, celâl zâtına, kemâl sıfatlarına lâyık hamd ü senâlar olsun.
Husûsen, Hicrî yılbaşımız olan 1 Muharrem’e kavuşmak için bizlere hayat nimetini ihsan buyurup, bir Muharrem ayını daha yaşama fırsatı verdiği ve bu yazıyı yazma imkânını bahşettiği için de O’na sonsuz hamd ü senâlar etmekteyiz.
Zekâtın tarifi:
Zekât; lügatte temizlenme, artma, gelişme demektir. Şeriatta ise; belli şartlara göre, belli bir malı, ona ihtiyacı olan kimsenin mülkiyetine vermektir.
Kitap, sünnet ve icmâ-ı ümmetle sabit bir farz olan zekât, İslâm’ın beş şartından biridir. Hicretin ikinci senesinde farz kılınmıştır.
Bu yazıda, Allah’ın hoşnutluğunu elde etme üzere kişinin kendi servetinden harcama yapması, muhtaçlara aynî ve nakdî yardımda bulunması demek olan “infak” ile eldeki imkânları meşru ölçüler içinde, gönüllü olarak ve karşılık beklemeden başkalarının yararına sunmak diye tarif edebileceğimiz “cömertlik” kavramları üzerinde durmak istiyorum.
Zekâtın kelime manası; artmak ve temizlemektir. Verenin malı artar ve temizlenir.
Gül, cömertçe koku vermeseydi neslini devam ettiremez, artamazdı. İnsanlar onu bahçelerinin süsü yapmazlardı. Çiçek arıya aşkla bal vermeseydi çiçek döllenemez ve neslini devam ettiremezdi. Anne kendi özünü bembeyaz süte dönüştürüp yavrusuna vermeseydi çoğalamazdı. Erik ağacı hoş kokulu çiçeğini ve meyvesini vermeseydi ocakta yanarak bir anda tükenirdi.
Daha fazlasını oku »KARARMAMAK, KURUMAMAK, TÜKENMEMEK İÇİN VERMEK
Lûgatte: Temizlik, bereket, artış, salah/uygunluk gibi manalar gelir.
Istılahta: Allah Teâla’nın, tayin edip belirlediği, maldan bir kısmının mal sahibinin malından ayırtarak sırf Allah rızası için Hz. Peygamber’in soyundan olmayan bir fakire temliktir /fakiri o mala (mülk, para, menfaata) mâlik kılmaktır. [1]
Gece kendi açlığını unutup, çocuklarının midesinden gelen sesler sebebiyle uykusu kaçan, yatağın içinde habire dönüp duran baba, artık dayanamayıp kalkar ve üstünü giyer. Derdini kimseye açamayan bu adam, ev halkına sezdirmeden dışarı çıkar. Doğancılar yokuşundan Üsküdar çarşıya iner, Koca Mimar Sinan’ın yaptığı hamamın karşısında Gülfem Hatun Camii’ne varır. Cami avlusunun kuytu bir köşesinde bulunan bir buçuk iki metre uzunluğundaki taşın üzerindeki çukura elini atar ve orada bulunan paralardan o günkü ihtiyacı kadarını ayırır. Kalanını, kendisi gibi ihtiyacı olanları düşünme terbiyesi icabı, çukura geri koyar. Geçtiği yolları tekrar kat ederek ama bu sefer yüzünde tebessüm ve kalbinde meçhul sadakacıya minnet duygularıyla evine geri döner.
Beyhakî’nin Şuabu’l-İman adlı eserinde 10106. hadis olarak rivayet ettiği bir haber, bugün ‘nasıl bir mü’min, hangi iman?’ sorularının nasıl cevaplandırılması gerektiğine ışık tutmaktadır. Ashabı kiramın dillere destan olan tutumlarını ve iman etrafındaki fedakârlıklarını kuru bir imrenme ile geçiştirme düzeyindeki özentimizin işe yaramayacağını anlama zamanı gelmiş olmalıdır. Aynı cenneti paylaşmayı umduğumuz ilk mü’min neslin iman anlayışı ile bizim iman anlayışımız arasında oluşan açının mesafesi gitgide büyümektedir. Daha da önemlisi, neredeyse onların iman ve fedakârlık anlayışını aşırı gören, geldiği noktayı takdir edilmesi gereken bir keşif gibi telakki eden anlayış köklerini derinleştirmektedir. İlk neslin, gelecek bütün nesiller için ideal örnek olduğu, onların açtığı yolun makbul olduğu gerçeği göz ardı edilerek alınacak yolun sonunda belki nefislerimizin tatmin edileceği bir mesafe kat edilmiş olabilir ama Allah’ın rızasının onların anlayışına daha yakın olduğu bir gerçektir.
Allah Teala’ya sonsuz hamd u senâlar olsun ki; bizleri insan olarak yarattı. Bunun da ötesinde insanî kimliğimizi koruyabilmemiz için bizi İman ve İslam nimeti ile şereflendirdi ve bizleri kendine kul eyledi. Hiç şüphesiz Allah’a gerçek manada kul olmak, onun sevgi ve muhabbetini kazanmak ancak İman ve İslam nimeti ile mümkündür. O halde sadece mü’min olarak değil müslüman olarak da yaşayıp bu şekilde ölebilmek için bütün cehd ü gayretimizi ortaya koymak suretiyle imkânlarımızı zorlamalıyız ki; Allah Teala tarafından sevildiğimizi bilelim.
Yüce Rabbimiz kendisini nimetleriyle biz kullarına tanıtarak şöyle buyurmaktadır:
“Eğer Allah’ın nimetlerini birer birer saymaya kalksanız, ne mümkün? Bunları toplu olarak bile sayıp bitiremezsiniz.”[1]
Allah Teâlâ şöyle buyuruyor. “Allah müminlerden canlarını ve mallarını onlara (verilecek) cennet karşılığında satın almıştır. Çünkü onlar Allah yolunda savaşırlar, öldürürler ve öldürülürler. (Bu), Tevrat’ta, İncil’de ve Kuran’da Allah üzerine hak bir vaaddir. Allah’tan daha çok sözünü yerine getiren kim vardır? O halde O’nunla yapmış olduğunuz bu alış-verişinizden dolayı, sevinin. İşte bu, gerçekten büyük kurtuluştur.”[1]