Bayram ferah ve sevinç günü demektir. Bayram günlerinde erken kalkmak, yıkanmak, misvaklanmak(yani dişleri temizlemek), gül yağı gibi temiz, güzel kokulu şeyler sürünmek, halince elbiselerin en güzelini giyinmek, Hâk Teâlâ’nın nimetlerine şükür için ferah ve sürûr göstermek, rast gelecek din kardeşlerine karşı güler yüzlü bulunmak, mümkün mertebe fazla sadaka vermek, bayram gecelerini ibadetle ihya etmek müstehaptır, güzeldir.
Gayet mühim iki şey vardır ki insanları ona zaruret sevk eder, din irşat eder. Terbiyenin, tahsilin de bu hususta yardımı olur. Bu iki şeyin her biri diğerini gerektirir. Milletlerin feyzi, azameti, yükselmesi… ancak o iki şeyle mümkün olabilir ki biri vahdet (birlik, beraberlik), diğeri hakimiyet (egemenlik).
Cenab-ı Hakk bir milletin ayakta kalmasını dilerse fertlerinin fıtratına bu iki sıfatı koyarak onu olgun bir varlıkhalinde meydana getirir. Artık o milletin hayatı o sıfatlardan olan nasibi nisbetinde uzayarak devam eder.
Kurtuluşa erecek olan Müslümanlar; bid’atlerden berî, Kitab’a ve Sünnet’e gereği gibi tutkun, dinî hükümleri kendi arzularına göre mânâlandırmak ve bozmaktan uzak, Müslümanlar arasına ayrılık düşürmekten çekinir oldukları için, kendilerine “Ehl-i Sünnet ve Cemaat” denilmiştir.
Rasulullah Efendimiz (s.a.v) bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyuruyorlar:
Senin düşmanın o değildir ki; sen onu öldürürsen, sen onu öldürürsen, senin için nur olur, şayet o seni öldürürse cennete girersin (yani, kendileriyle harp ettiğiniz düşman, düşman değildir.) Velâkin senin için en zorlu düşman, senin sulbünden çıkan evlâdındır. Sonra (ikinci olarak) kendi elinin kazandığı mallarındır.
Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyuruyorlar: “Hased, sabır (denilen acı bir madden)in balı bozduğu gibi, imânı bozar (fesada uğratır).
Para, mal, mülk insana Cenâb-ı Hakk’ın vermiş olduğu nimetlerdir. Kıymeti bilinir, yerine harcanarak şükrü ödenirse çok güzel. Fakat iş askine olur, Allah’ın emrettiği yolda sarfedilmez, insan paraya tapacak bir hale gelirse bu da kötüdür.
Rasûlullah (sav) Efendimiz bir hadîs-i şerîflerinde şöyle buyuruyor: “Kim Allah’a ve âhiret gününe iman ediyorsa (ya) hayır söylesin yahut sussun.”[1] Susmaktan insana zarar gelmez. Fazla sözde ise: “Sözü çok olanın hatası da çok olur.” dendiği gibi hata ve zarar olabilir. “Susmak muhaliflere karşı sağlam bir kaledir.” dedikleri doğrudur ve nice kimselerin susmakla hasımlarını yendikleri de vardır.
“İnsanların en kötüleri, insanlar içindeki âlimlerin şerîrleri (kötüleri)dir.”[1]
Mukaddes Kitabımız Kur’ân-ı Azîmüşşân’ın birçok âyet-i kerimesinde Allah Teâlâ, hangi cins ve milletten olursa olsun insanlara, hayvanlara ve bütün mahlûkâta karşı, her işte, her hal ve harekette adalet üzere bulunmamızı, adaletle hareket etmemizi emrediyor:
“Ey iman edenler! Allah için (O’nun emir ve yasaklarına riâyetle) hukukunu ayakta tutan (insan)lar, adaletle (şehadet eden) şahitler olsun. Bir kavme (karşı beslediğiniz) kin, sakın sizi (onların haklarında) adaletsizliğe sevk edip de suç işletmesin. (İntikam hissine mağlup olmayın, her halde) adaletle hükmedin ki o, takvaya en yakın olan (vasıta)dır. Allah’tan korkun, şüphesiz ki Allah ne yaparsanız (ondan) hakkıyla haberdardır.”[1]
Rasûl-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) buyuruyor ki: “Her kim gargaradan (can boğaza gelip hırıltı etmeye başlamadan) önce Allah’a tevbe ederse Allah (c.c) ondan (o tövbeyi) kabul buyurur”.