İçeriğe geç
Anasayfa » HAT SANATINDA “KARALAMA”

HAT SANATINDA “KARALAMA”

Hat sanatı, kendine has usûl ve kâidelerle hoca-talebe ilişkisi içerisinde öğrenilen bir güzel sanat dalıdır. Hat sanatı, uzun, sabırla çalışma ve manevî feyiz gerektiren zorlu bir yoldur. Hoca-talebe ilişkisi içerisinde öğrenilen hat sanatının İslâm tarihi boyunca eğitim ve öğretimi köklü bir disiplin içinde yürütülmektedir. Bu sanatın en önemli özelliği usta çırak ilişkisi içerisinde öğretilmesidir.

Hattatların yazı yazmaya başlamadan önce ellerini alıştırmak veya boş zamanlarında ellerinin hassasiyetini kaybetmemeleri için yaptıkları harf veya kelimelerden oluşan yazı denemelerine “Meşk” veya daha doğru ifade ile “Karalama” adı verilir. Kâğıtta hiç boş yer bırakmadan, ters veya düz, hatta üst üste yazılan bu tip yazılara ilk bakışta karalanmış gibi görünmelerinden dolayı ‘karalama’ denilir. En ünlü hattatlar dâhil tüm hat sanatçıları, el becerilerini ve yazma alışkanlıklarını korumak için sık sık alıştırma yapma ihtiyacı duymuşlardır.

Hattatların, harfler ve kelimeleri, çeşitli âyet ve hadislerden alınmış cümleleri kâğıda döktükleri bu alıştırma yazıları, kâğıdın üzerinde özgürce, herhangi bir düzen içinde olmaksızın, çoğu zaman üst üste yazılmış yazılardır. Bunlar, daha güzel olan yazıyı diğerlerinden ayırt etme, yazıda oran ve uyumu belirleme ve yeni üslûp geliştirme çalışmalarıdır.

Ayrıca bunlar, kendilerinden sonraki hattatların sanatçıyı anlamaları için iyi birer kaynaktırlar. Hattatlar tarafından ortaya konulan meşk dediğimiz karalamalar hattatın, varmış olduğu ustalıkla yetinmemesi, sürekli harf karalayıp, meşk etmesi, yalnız, elin melekesini  yitirmesi korkusuyla açıklanamaz.

İç-içe geçmiş, altüst olmuş, okunmayan harfler, bizi, hattatın yetinmek bilmediği yeteneğiyle, yaşamı boyunca ustalığı kabul etmeyen alçak gönüllülüğüyle karşı karşıya getirir.

Hattat için karalamalar ve meşkler, hat sanatının kendine özgü bir  türüdür. Bu türün örneklerinin tezhip edilmiş olmaları, büyük hattatların karalama ve meşklerinin murakkalarda bir araya gelmiş olması bunu kanıtlar niteliktedir.