“Sâlihlerin zikredildiği yere Allah Teâlâ’nın rahmeti iner.” hakikatini bilmeyenimiz yoktur herhalde. Sadece isimlerinin zikredilmesi bile rahmet-i Rahman’ın inmesine vesile olan bu büyüklerin kabirlerini ziyaretten de büyük hisseler alabiliriz inancıyla bu ay İstanbul’da medfûn evliyaullahdan Mehmed Emin Tokâdî Hazretlerini ziyaret edeceğiz.
Nakşibendiyye Tarikatı Urmeviyye Kolunun Piri Aziz Mahmud-i Urmevî’nin mürîdi olan Terzi Hasan Efendi’nin evladı olan Mehmed Emin Tokadî Hazretleri 1664 (1075) yılında Tokat’ta dünyaya gelmiştir.
Gençlik dönemini doğduğu vilayette geçiren Mehmet Emin Hazretleri, 1698 yılında İstanbul’a gelip Zeyrek’teki Pîrî Paşa Medresesi’ne yerleşir ve bu medresede Şeyhülislâm Mirzazâde Şeyh Mehmed Efendi’den dînî ilimler tahsil eder. Aynı zamanda Hâşimîzâde Seyyid Abdullah Efendi’den de sülüs ve nesih yazılarını meşk ederek icazet alır.
Devlet erkânından Ali Efendi’nin oğluna ders vermesi münasebetiyle devlet ricalinin dikkatini çeken Mehmet Emin Efendi bir müddet sonra reîsü’l- küttâb kalemi kâtipliğine tayin edilir. Ali Efendi Edirne’ye tayini çıkması üzerine onunla beraber o da Edirne’ye gider. Ali Efendinin oğlunun vefatından sonra Kâdirî Dergâhı Şeyhi Mehmed Efendi’nin tavsiyesiyle hacca gitmeye karar verir. Kâbe’de kılmış olduğu ilk sabah namazının ardından şeyhleri Ahmed Yekdest-i Cüryânî olan bir derviş halkası Mehmed Emin Efendinin dikkatini çeker ve bu halkaya kendisi de zamanla dâhil olur. Şeyh Efendiyle tanıştıktan sonra ona intisâb edip üç yıl kadar huzurlarında bulunur. 1706 yılında şeyhinin izniyle İstanbul’a gelen Mehmed Emin Tokâdî Hazretleri şeyhinin mektubunu götürdüğü Haznedar Kımıl Mehmed Bey’in evinde kalmaya başlar. Birçok bölgede Kımıl Mehmed Bey’in yanında kâtiplik görevini yürütmüştür. Yine bir görev dolayısıyla Mekke’ye gittikleri vakit Medine’ye uğrayıp şeyhinin daha önce bahsettiği halifelerinden Abdurrahim-i Buhârî ile tanışıp kendisinden Nakşibendî – Müceddidî hilafetini aldı. Yine bu süre içerisinde muhaddis Ahmed b. Muhammed en- Nahlî’den hadis-i şerif icazetini de alır.
Mehmet Emin Efendi Kımıl Mehmed Bey’in vefatından sonra bir süre Eyüp Sultan Hazretlerinin türbedarlığını yapar. Bu esnada Ayvansaray’daki Emir Buhârî Tekkesi’nin şeyhi Kırımlı Ahmed Efendi’nin vefatı üzerine Şeyhülislam Mustafa Efendi, bu tekkenin şeyhliğini kendisine teklif eder. Tekkede kalmama şartıyla teklifi kabul eden Mehmed Emin Tokadi Hazretleri iki yıl kadar vazife yaptıktan sonra 15 Şâban 1158 (12 Eylül 1745) yılında ahirete irtihal etmiştir.
Emîn ve Ârîfî mahlaslarıyla manzumeler de yazmış olan Mehmed Emin Hazretlerinin Nakşîbendî tarikatına dair de birçok risalesi mevcuttur.
Sözlerimizi Emin Tokâdî Hazretlerinin bir Müslüman için itikadın ehemmiyetine işaret eden şu nasihatleriyle noktalayalım:
“İyi bilinmelidir ki; mü’minlere en önce lazım olan, ehl-i sünnet ve’l-cemaat âlimlerinin bildirdikleri şekilde itikad etmektir. Çünkü doğru itikat, herkes için temeldir. Temel olmayınca bina olmaz. Doğru itikad her şeyden önce geldiği için, önce ondan bahsediyoruz. Ehl-i sünnet ve’l- cemaat; ashâb-ı kirâm, tâbiîn, tebe-i tâbiîn efendilerimiz, müçtehid imamlar ve kıyamete kadar onlara tam olarak tabi olanlardır.”
***
Mehmet Emin Tokâdî Hazretlerinin kabri, İstanbul, Unkapanı’nda İMÇ Çarşısının karşısında bulunan Zeyrek Mahallesi Pîrî Paşa (Soğukkuyu) Camii kabristanlığındadır.