Derleyen: Mesut Çakır
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«إِنَّ اللهَ لَا يَقْبِضُ الْعِلْمَ انْتِزَاعًا يَنْتَزِعُهُ مِنَ النَّاسِ، وَلَكِنْ يَقْبِضُ الْعِلْمَ بِقَبْضِ الْعُلَمَاءِ، حَتَّى إِذَا لَمْ يَتْرُكْ عَالِمًا، اتَّخَذَ النَّاسُ رُءُوسًا جُهَّالًا، فَسُئِلُوا فَأَفْتَوْا بِغَيْرِ عِلْمٍ، فَضَلُّوا وَأَضَلُّوا»
Abdullah b. Amr b. el-Âs radıyallahu anhümâ’dan rivayet edildiğine göre o,şöyle dedi: Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i şöyle buyururken işittim:
“Allah Teâlâ insanların hafızalarından silmek şeklinde değil, âlimleri ortadan kaldırmak suretiyle ilmi (toplumdan) alır. Neticede ortada âlim bırakmaz. İnsanlar da kendilerine cahil liderler edinirler. Onlara birtakım meseleler sorulur; onlar da ilimsiz fetva verirler. Böylece hem kendileri sapar hem de insanları saptırırlar.”
Buhârî, İlim 34; Müslim, İlim 13.
عَنْ جُنْدُبٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«مَنْ قَالَ فِي الْقُرْآنِ بِرَأْيِهِ فَأَصَابَ فَقَدْ أَخْطَأَ»
Cündüb radıyallahu anh’tan rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Kim (yeterli ilmi olmadan) Kur’an ayetleri hakkında görüş belirtirse, (bu görüşünde) isabet etse bile, o hata etmiş olur.”
Ebû Dâvûd, İlim 5; Tirmizî, Tefsir 1.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«اَلْمِرَاءُ فِي الْقُرْآنِ كُفْرٌ»
Ebû Hureyre radıyallahu anh’tan rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“(İlmi olmadan) Kur’an ayetleri hakkında tartışmak küfürdür.”
Ebû Dâvûd, Sünnet 5.
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«اتَّقُوا الْحَدِيثَ عَنِّي إِلَّا مَا عَلِمْتُمْ، فَمَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ»
İbn Abbas radıyallahu anhümâ’dan rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Hadis rivayetinde dikkatli olun, mutlaka iyi bildiğinizi aktarın. Kim bile bile bana yalan isnadında bulunursa cehennemdeki yerine hazırlansın.”
Tirmizî, Tefsir 1.
عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي جَعْفَرٍ رَحِمَهُ اللهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«أَجْرَؤُكُمْ عَلَى الْفُتْيَا، أَجْرَؤُكُمْ عَلَى النَّارِ»
Ubeydullah b. Ebî Cafer rahimehullah’tan rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Cehennem ateşine karşı en cesur olanlarınız fetva vermeye en cesaretli olanlarınızdır.”
Dârimî, Mukaddime 20.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«مَنْ أُفْتِيَ بِغَيْرِ عِلْمٍ كَانَ إِثْمُهُ عَلَى مَنْ أَفْتَاهُ»
Ebû Hureyre radıyallahu anh’tan rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Bir kimseye ilimsiz olarak fetva verilirse, (fetvayı alanın yapacağı yanlış işin) günahı o fetvayı verenin üzerine olur.”
Ebû Dâvûd, İlim 8.
عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«مَنْ قَالَ أَنَا عَالِمٌ، فَهُوَ جَاهِلٌ»
İbn Ömer radıyallahu anhümâ’dan rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Ben alimim diyen, hakikatte cahildir.”
Taberânî, el-Evsat, 7/59.